De rugtitel van je boek

Terug naar overzicht

Wel eens gelet op rugtitels van boeken. En valt je dan iets op?

Boekenkast

Mijn boekenkast is niet zo meertalig ingericht. Een verdwaald Frans boek en nog een paar Engelse titels, maar de Nederlandse boeken overheersen.

Vandaar dat het mij nooit opgevallen is dat er verschil tussen rugtitels kan zitten. Pas toen ik die enkele Franse titels bekeek viel mij op dat de rugtitel van deze boeken gedraaid is. Huh? Linksgedraaid in plaats van rechtsgedraaid.
Dat de Nederlandse draai rechstom bijzonder is, valt niet meer op in de gemiddelde boekenkast. Alleen Nederlandse, Engelse, Scandinavische, Turkse, Indonesische en soms Duitse en Spaanse boeken hebben een rechtsgedraaide rug. Maar Frans, Italiaans, Russisch, Pools, Spaans, Hebreeuws, Arabisch, Farsi… in al die talen staan de rugtitels andersom. Vanuit Nederlands oogpunt. Om die titels te lezen buig je je hoofd naar links.

Waarom?

Dat is een goede vraag. Volgens hoogleraar boekwetenschap Lisa Kuiterts is er nog bar weinig onderzoek gedaan naar de draairichting van boeken. Maar er zit wel degelijk een gedachte achter.

De Franse manier, waarbij je hoofd naar links draait, is logischer als de boeken in de kast staan. Dan kan je de plank van links naar rechts lezen, net als een tekst.

Op de Nederlandse manier zou je eigenlijk aan de rechterkant moeten beginnen, tegen de normale leesrichting in. Het voordeel van die stijl is weer wel dat de rugtekst leesbaar is als een boek op tafel ligt. Bij een Frans boek staat de rugtekst dan op zijn kop.

Ach, wij weten waar we aan toe zijn. Een raadsel is Spanje en Duitsland: dáár worden boeken op beide wijzen gedraaid. Voor een Duitse of Spaanse boekenplank schudt je hoofd heen en weer. Hoe dat kan? De boekwetenschap weet het niet. Misschien een leuk onderwerp voor een masterscriptie?

(Geïnspireerd op een artikel uit het NRC van 10 november 2018)